[ad_1]
بازی های محلی خراسان جنوبی
تشله به گویش مشهدی (توشله Tusla) یا تیله مهره‌های درشتی میباشد كه گاه از سنگ تراشیده می‌شود یا از آهن یا از بلور میباشد.
تشله بازی به دو نوع تقسیم می‌شود. منزل‌یی – وجبی.
اندازه بازیكنان: دو یا سه یا چهار نفر میباشد.
شیوه بازی: هریك از بازیكنان در زمین نرم و خاكی كه به آن (خونه Xona) می‌گویند حفاری می‌كند. منزل بازی حفره كوچكی میباشد به قطر دو سانتی متر و اعماق 5/1 یا 2 سانتی متر. دوری منزل‌ها همسان میباشد و در امتداد یكدیگر در خط راست قرار دارد.
یكی از بازیكنان با موافقت نظر دیگران (تشله) خود را در لبه منزل اول قرار می‌دهد. (این عمل را در گویش محلی شوند Sond كه احتمالا از مصدر نشاندن میباشد می‌گویند) دیگران از سر خط (یعنی نقطه ای كه در امتداد منزل‌ها قرار دارد و دوری آن قبلاً معین‌کردن شده و اغلب با دوری دو منزل مساوی میباشد) ابتدا به زدن تشله خود بطرف منزل‌ها می‌كنند (به نوبت و یكی بعد از دیگری) اغلب هنرمندان با هم قرار می‌گذارند و می‌گویند: لوكلی موكلی از سیخ تا سوزه قبوله .
(لو = لب) (كُل = سوراخ = حفره) (موكلی = هموزن و به اصطلاح اتباع آن میباشد) (از سیخ تا سوزن) (یعنی كم و زیاد در بازی قبول میباشد) گفتن این مطلب در حكم شرط بازی میباشد.
لوكلی= هنگامی میباشد كه بازیكنی كه از سرخط تشله میزند؛ تشله به دیواره منزل اول بخورد و به جهت زننده تشله برگردد. آن بازیكن باید دوباره تشله را بزند. اما اگر (خونه شو x ona su ) یعنی تشله به منزل برود یا تیر بزند (یعنی تشله یكی به دیگری بخورد) در این صورت احتیاجی به تكرار نیست.
هر (تیر) یعنی هر دفعه كه تشله یكی به دیگری می‌خورد یك امتیاز (پوان) به حساب می‌آید. گاهی بازی برای برد و باخت پول میباشد. مثلاً هر تیری یك ریال یا چند ریال محسوب می‌شود. در بازی دونفره، هر سه منزل را كه گرفتند یك تیر به حساب می‌آید و وقتی هرچهار منزل گرفته شد؛ بازی پایان میباشد و نفری كه دفعه پیش تشله را زده میباشد باید (شوند Sond) كند. (منزل اول را دو مرتبه باید گرفت. در عملکرد منزل‌ها چهارتا حساب می‌شود) این بازی را تا زمانی كه هنرمندان بخواهند می‌توانند ادامه دهند. در تشله بازی وجبی كسی میباشد كه (شوند) داده می‌گوید (سرپله) میباشد وكسی اول بار تشله را میزند (اول زن) یا (جلوزن) و دومی (دوم زن) …. میباشد.
تشله بازی وجبی: گاهی دو یا سه نفر باهم قرا تشله بازی می‌گذارند و به نوبت بازی می‌كنند. هرتیری كه به هم زدند (بسته به قراردادشان) پول می‌گیرند. گاهی هم دو تشله بهم نمی‌خورد و تیر نیست؛ ولی دو تشله در دوری یك وجب قرار دارد. درین صورت می‌گویند (وجب) میباشد. و نصف پول قرار داده شده را می‌گیرند و دومرتبه بازی می‌كنند.
منبع:iranvillage.ir
